Kamena vuna (slično kao i staklena vuna) je vrsta mineralne vune i izolacioni materijal. Pored recimo stiropora, kamena vuna je jedan od najpopularnijih materijala za izolaciju vanjskih zidova.
Svoju popularnost je stekla zahvaljujući dobrim performansama u provođenju toplote, dobroj zvučnoj izolaciji, te negorivosti.
Korištenjem kamene vune dobijamo odličnu zvučnu i termo izolaciju koja je dugotrajna i omogućava zidovima da „dišu“, da budu paro-propusni.
Pored toga što predstavlja odličan izolacioni materijal bitno je naglasiti da je kamena vuna otporna na hemikalije i mikroorganizme, paropropusna je i ne pospješuje razvoj bakterija i buđi. Koliko je kamena vuna efikasna kao izolacioni materijal najbolje se vidi kroz smanjenje iznosa računa za grijanje i hlađenje i većoj energetskoj efikasnosti samog objekta.
Najčešće se koristi kao termoizolator i to kod ravnih i kosih krovova, kod ventilisanih i neventilisanih fasadnih sistema i za izolaciju spoljnih zidova.
Iako joj je glavna namjena termoizolacija, kamena vuna se pokazala i kao odličan zvučni izolator, te se kao takva koristi u pregradnim zidovima i međuspratnim konstrukcijama.
Mit da je kamena vuna štetna po zdravlje vodi poreklo još od prošlih vremena kada tehnika i tehnologija nisu bile dovoljno unapređene i razvijene. Međutim, prvom odlukom donesenom još 1988. godine, a kasnije i potvrđenom 2002. godine, od strane Međunarodne agencije za istraživanje raka (IARC), utvrđeno je da nijedan proizvod od mineralne vune nije kancerogen, niti na neki drugi način opasan po zdravlje ljudi.
Proizvodnja kamene vune
Kamena vuna se proizvodi od kamena otopljenog na visokim temperaturama. Možete ga zamisliti kao tečnu lavu.
Vrsta kamena koja se koristi je najčešće dijabaz, dolomit, ali ponekad i bazalt. Ovome se dodaju nusproizvodi koji nastaju prilikom dobijanja čelika. Da bi se ove supstance istopile i spojile potrebno je sve ovo otopiti nekad i na temperaturi od 1600 stepeni celzijusa.
Cijeli proces proizvodnje kamene vune sastoji se od više faza:
- Proces proizvodnje kamene vune počinje stavljanjem svih sirovina u kupolnu peć.
- Kupolna peć, koja koristi koks kao gorivo, zagrijava ove stijene na temperaturu od preko 1400 stepeni celzijusa i pri tome ih topi u homogenu masu.
- Dobijenu homogenu masu, kapamo u centrifuge kroz koje se uduvava vazduh. Snažna cirkulacija vazduha ukapljenu smjesu razvlači u niti. U isto vreme dodaje se i vezivo, jer nastala vlakna moraju nekako da se povežu.
- Takve niti se sakupljaju u sabirnoj komori u vidu filca.
- Nastali primarni filc dospijeva u tzv. klatni sistem precipitacije vune, koji omogućava postizanje odličnih izolacionih karakteristika, jer obezbjeđuje ravnomjernu distribuciju vlakana i visok stepen njhove isprepletenosti. Zbog visokog stepena isprepletenosti stvara se više mjesta za „zadržavanje vazduha“ u kamenoj vuni, što je jedan od primarnih uslova za funkcionisanje izolacionog materijala, jer vazduh je odličan izolator.
- Tako isprepleteno mineralni materijal ide u polikondenzacionu komoru. Proces polikondenzacije je u stvari proces fiksiranja veziva u mineralnoj vuni. Proces se izvodi na 270 stepeni Celzijusa uz isparavanje vode i fiksiranje veziva dodatog u fazi raspadanja mase. Svi dimni gasovi se spaljuju i prečišćavaju, čime se zatvara krug ispuštanja dimnih gasova. Takođe, tehnička voda iz proizvodnje koristi se za zagrijavanje hale i administrativnih prostorija. Na ovaj način, proizvodnja kamene vune i sami proizvodi su održivi, kao i objekti u kojima su ugrađeni.
- Nakon izlaska iz gore spomenute komore mineralni materijal siječemo na tražene dimenzije, pakujemo i slažemo za isporuku.
Iako sve mineralne vune izgledaju slično, zbog odabira materijala, nivoa isprepletenosti vlakana, namjena im može biti skroz drugačija kao i njihove karakteristike. Neke kamene vune su pogodnije za zidove, neke za krovove, a postoje i one pogodne za podnu izolaciju. Tako, na primjer, ploče od tvrde kamene vune koriste se za izradu izolacija objekata sa spoljne strane i za podne izolacije, a ploče od meke i polutvrde kamene vune za sve ostale slučajeve.
Namjena i osnovne karakteristike kamene vune uvijek su navedene na etiketi svakog proizvoda, a u nedoumicama najbolje je kontaktirati proizvođača kamene vune.
Svojstva kamene vune
Toplotna izolacija
Primarno svojstvo kamene vune je toplotna izolacija. Zbog svoje vazdušaste strukture kamena vuna je odličan izolator. Bolji nego recimo stiropor.
Zaštita od požara
Kamena vuna je negoriv materijal Kao što je već rečeno, tokom proizvodnje kamene vune, komponente moraju da se zagriju na temperaturu nekad i preko 1600 °C. Imajući to na umu, možemo zaključiti da proizvodi od kamene vune mogu da izdrže vatru, plamen i toplotu od oko 800 stepeni, bez topljenja, stvaranja dima ili paljenja vune. Kao termoizolacioni materijal spada u klasu A1 zapaljivosti (tačka topljenja iznad 500 °C).
Paropropusnost i otpornost na vlagu
Kamena vuna omogućava da vlaga izađe iz prostorije i sprečava rast buđi jer je paropropusna. Njen sastav čini je idealnom za izolaciju prostorija koje su sklone visokom nivou vlage, poput kupatila i kuhinje.
Zaštita od buke
Izolacija od kamene vune odličan je izbor i za zvučnu izolaciju. Zbog svoje debljine pomaže da se uspori i zaustavi tok zvučnih talasa. Ovaj efekat je proporcionalan debljini izolacije od kamene vune koju koristimo. Izolacija od kamene vune je u stanju da priguši zvuk za 10 do 15 decibela.
Dimenziona stabilnost i elastičnost
Kamena vuna ima zanemariv toplotni rad pri visokim ili niskim temperaturama i naglim promjenama temperature.
Elastičnost materijala omogućava kvalitetnije premošćavanje pukotina i ujedno omogućava izolaciju zakrivljenih površina. Takođe, zbog svoje elastičnosti i sposobnosti „amortizovanja“ udaraca je otporna na udarce.
Otpornost na hemikalije i mikroorganizme
Kamena vuna je izuzetno otporna djelovanje raznih hemikalija i mikro-organizama. Pri ovome se misli na otpornost u slučaju kontakta sa naftom, naftnim derivatima, bitumenom, acetonom, raznim sapunima i slično.
Otporna je i na mikroorganizme i štetočine poput ptica, glodara i mrava. Pored toga, zbog svojih karakteristika predstavlja loš medijum za rast buđi, i sertifikovana je kao otporna na rast gljivica.
Izvori:
- http://www.ache.org.rs/HI/2013/No2/HEMIND_Vol67_No2_p375-384_Mar-Apr_2013.pdf
- http://ec.europa.eu/social/BlobServlet?docId=7722&langId=en
